هنر زرهبافي از هنرهاي کهن بشري به شمار ميآيد که نميتوان تاريخي دقيق براي شروع آن ذکر کرد.
تاريخچه زرهبافي در قزوين به روزگار صفويه يعني از آغاز پادشاهي شاه طهماسب اول صفوي که قزوين را به عنوان پايتخت کشور ايران برگزيد، برميگردد.
در اين دوره در روزهاي سوگواري به راه افتادن دستههاي زنجيرزني، قمهزني، تيغزني، تعزيهخواني و روضهخواني به همراه علم و نواختن طبل و شيپور و سنج و پوشيدن لباسهاي مخصوص باب شد و از زمان ناصرالدين شاه به بعد دهها تکيه و حسينيه در قزوين و روستاهاي تابعه ساخته شد و گروههاي مختلفي به نام تعزيهخوان و تعزيهگردان در اين شهر به فعاليت پرداختند و چون زره جزئي از لباس تعزيهخوان بود، همزمان با گسترش تعزيه، زرهبافي هم رشد داشت.
«شهربانو کاظمي» هنرمند برجسته قزويني است که هنر زرهبافي قزوين را زنده نگاه داشته و به همراه خانواده خود نقشي موثر در احياي اين هنر ايفا کرده است.
پاي صحبتهاي اين هنرمند که زرهبافي را حرفهاي بسيار سخت و طاقتفرسا ميداند، نشستيم. ماحصل آن در گفتوگويي در ادامه آمده است.
زرهبافي قزوين از چه جايگاهي در باورهاي مذهبي برخوردار است؟
باورها و اعتقادات ديني که در روح مردم استان قزوين جاري است، هنر زرهبافي استان را منحصر به فرد و ويژه ساخته است و تاثير اين هنر را به يقين ميتوان در حفظ ارزشهاي والاي ديني و فرهنگي و حتي اجتماعي مشاهده کرد.
استان قزوين جايگاه خاصي در زمينه تعزيه در کشور دارد و خاستگاه اين هنر است. تعزيهخواني قزوين با شماره 16 در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است و هنر زرهبافي در قزوين نسبت به ساير استانها نمود بيشتري دارد چرا که کاربرد زرهبافي در دوران معاصر صرفاً در نمايشهاي تعزيهخواني است.
کاربرد زره در گذر زمان چه تغييراتي داشته است؟
تا قبل از پيدايش ابزار مدرن جنگي، زره به عنوان يکي از ادوات جنگي مورد استفاده قرار ميگرفت و اين در حالي است که اين هنر در قرون معاصر به آيين تعزيهخواني پيوست. بايد توجه داشت که فرم ظاهري و شکل زره طي زمانهاي طولاني دچار تغييرات زيادي شده و آنچه امروزه ميبينيم با زره مورد استفاده در جنگها متفاوت است. با رونق شبيهخواني در دوران صفويه افراد بيشتري به اين هنر روي آوردند اما امروزه در سراسر کشورمان افراد اندکي به اين هنر ميپردازند.
آيا اين هنر در قزوين رو به فراموشي است؟
اندک هنرمندان باقيمانده در اين عرصه قصد دارند از منسوخ شدن آن جلوگيري کنند و اميدوارند اين هنر همچون گذشته پررونق شود.
اگر چه تعداد هنرمندان زرهباف در اين استان انگشتشمار است از زره در سريالهاي مذهبي سازمان صدا و سيما استفاده ميشود و همين موضوع سبب شده اين هنر جايگاه خود را در سريالها حفظ کند.
آيا بازار فروش توليدات اين هنر درخور توجه است؟
ساخت محصولات اغلب به صورت سفارشي صورت ميگيرد و بيشترين فروش اين محصولات در ماه محرم، صفر و رمضان انجام ميشود و هنرمندان زرهباف در سراسر سال به توليد ميپردازند و در اين سه ماه توليدات خود را ميفروشند.
درباره مواد اوليه زرهبافي برايمان بگوييد.
مواد اصلي اين هنر سيم است و با توجه به تقاضاي مشتريان، زرهها از سيمهاي متفاوتي ساخته ميشوند. سيمهاي برنجي، استيل، آهن و گالوانيزه در هنر زرهبافي کاربرد بيشتري دارند.
و سخن پاياني؟
اميدوارم با تداوم حمايتهاي مسوولان اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري قزوين همچون حضور در نمايشگاهها بتوان زمينه معرفي هر چه بيشتر اين هنر را فراهم کرد.
الف/ب/112
در اين دوره در روزهاي سوگواري به راه افتادن دستههاي زنجيرزني، قمهزني، تيغزني، تعزيهخواني و روضهخواني به همراه علم و نواختن طبل و شيپور و سنج و پوشيدن لباسهاي مخصوص باب شد و از زمان ناصرالدين شاه به بعد دهها تکيه و حسينيه در قزوين و روستاهاي تابعه ساخته شد و گروههاي مختلفي به نام تعزيهخوان و تعزيهگردان در اين شهر به فعاليت پرداختند و چون زره جزئي از لباس تعزيهخوان بود، همزمان با گسترش تعزيه، زرهبافي هم رشد داشت.
«شهربانو کاظمي» هنرمند برجسته قزويني است که هنر زرهبافي قزوين را زنده نگاه داشته و به همراه خانواده خود نقشي موثر در احياي اين هنر ايفا کرده است.
پاي صحبتهاي اين هنرمند که زرهبافي را حرفهاي بسيار سخت و طاقتفرسا ميداند، نشستيم. ماحصل آن در گفتوگويي در ادامه آمده است.
زرهبافي قزوين از چه جايگاهي در باورهاي مذهبي برخوردار است؟
باورها و اعتقادات ديني که در روح مردم استان قزوين جاري است، هنر زرهبافي استان را منحصر به فرد و ويژه ساخته است و تاثير اين هنر را به يقين ميتوان در حفظ ارزشهاي والاي ديني و فرهنگي و حتي اجتماعي مشاهده کرد.
استان قزوين جايگاه خاصي در زمينه تعزيه در کشور دارد و خاستگاه اين هنر است. تعزيهخواني قزوين با شماره 16 در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است و هنر زرهبافي در قزوين نسبت به ساير استانها نمود بيشتري دارد چرا که کاربرد زرهبافي در دوران معاصر صرفاً در نمايشهاي تعزيهخواني است.
کاربرد زره در گذر زمان چه تغييراتي داشته است؟
تا قبل از پيدايش ابزار مدرن جنگي، زره به عنوان يکي از ادوات جنگي مورد استفاده قرار ميگرفت و اين در حالي است که اين هنر در قرون معاصر به آيين تعزيهخواني پيوست. بايد توجه داشت که فرم ظاهري و شکل زره طي زمانهاي طولاني دچار تغييرات زيادي شده و آنچه امروزه ميبينيم با زره مورد استفاده در جنگها متفاوت است. با رونق شبيهخواني در دوران صفويه افراد بيشتري به اين هنر روي آوردند اما امروزه در سراسر کشورمان افراد اندکي به اين هنر ميپردازند.
آيا اين هنر در قزوين رو به فراموشي است؟
اندک هنرمندان باقيمانده در اين عرصه قصد دارند از منسوخ شدن آن جلوگيري کنند و اميدوارند اين هنر همچون گذشته پررونق شود.
اگر چه تعداد هنرمندان زرهباف در اين استان انگشتشمار است از زره در سريالهاي مذهبي سازمان صدا و سيما استفاده ميشود و همين موضوع سبب شده اين هنر جايگاه خود را در سريالها حفظ کند.
آيا بازار فروش توليدات اين هنر درخور توجه است؟
ساخت محصولات اغلب به صورت سفارشي صورت ميگيرد و بيشترين فروش اين محصولات در ماه محرم، صفر و رمضان انجام ميشود و هنرمندان زرهباف در سراسر سال به توليد ميپردازند و در اين سه ماه توليدات خود را ميفروشند.
درباره مواد اوليه زرهبافي برايمان بگوييد.
مواد اصلي اين هنر سيم است و با توجه به تقاضاي مشتريان، زرهها از سيمهاي متفاوتي ساخته ميشوند. سيمهاي برنجي، استيل، آهن و گالوانيزه در هنر زرهبافي کاربرد بيشتري دارند.
و سخن پاياني؟
اميدوارم با تداوم حمايتهاي مسوولان اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري قزوين همچون حضور در نمايشگاهها بتوان زمينه معرفي هر چه بيشتر اين هنر را فراهم کرد.
الف/ب/112
نام: | پست الکترونیکی: | |||
نظر: | ||||
0 نظرات